Bệnh Polyp trực tràng - bệnh dễ gặp ở Người cao tuổi

Polyp trực tràng hay Polyp đaị tràng có hình dạng như những khối u lồi vào trong lòng trực tràng. Bệnh thường phát hiện ở những người cao tuổi, người có thế độ dinh dưỡng không hợp lý.

Bệnh Polyp trực tràng có phải là ung thư?

Polyp trực tràng không phải là những khối u nhưng là một tổn thương có hình dạng giống như một khối u, có cuống hoặc không cuống. Do sự tăng sinh quá mức của niêm mạc trực tràng và tổ chức dưới niêm mạng tạo thành. Đa số polyp là lành tính nhưng một số có khả năng hóa thành ác tính (ung thư). Nguy cơ thoái hóa trở thành ác tính của polyp trực tràng tùy thuộc vào kích thước của chúng. Nếu các polyp có đường kính không quá 5mm thì ít có nguy cơ phát triển thành ung thư nhưng khi polyp có đường kính trên 20mm, kéo dài khảng 10 năm thì nguy cơ trở thành ung thư là rất lớn (chiếm tới 50%).

Hình minh họa cho Polyp trực trạng và đại tràng.

Nguyên nhân của bệnh Polyp trực tràng:

Có rất nhiều nguyên nhân gây ra bệnh Polyp trực tràng. Thứ nhất là có thể do đột biến gene làm phát triển tế bào không bình thường tạo thành polyp. Ngoài ra, có thể do di truyền hoặc do viêm nhiễm niêm mạc trực tràng bởi vi khuẩn hoặc do ký sinh trùng.

Bên cạnh đó, theo một nghiên cứu cho thấy tuổi càng cao tỉ lệ gặp polyp trực tràng càng nhiều. Có đến 90% số ca polyp trực tràng gặp ở những người từ 50 tuổi trở lên. Nam gặp nhiều hơn nữ do các thói quen hút thuốc, nghiện rượu bia hoặc chế độ dinh dưỡng không hợp lý (ăn nhiều chất béo, đạm động vật và các loại thịt có màu đỏ) hoặc do béo phì kèm theo lười, ít vận động cơ thể hoặc trong cuộc sống đã từng mắc bệnh viêm trực tràng mãn tính. Một số trường hợp ở nữ giới đã từng bị ung thư buồng trứng hoặc đã từng cắt bỏ polyp có thể có khả năng bị bệnh polyp trực tràng hoặc tái phát polyp trực tràng.

Triệu chứng của Polyp trực tràng:

Rất khó để phát hiện bệnh polyp trực tràng bởi triệu chứng của bệnh thường nghèo nàn và không đặc hiệu. Đi ngoài phân có máu tươi là dấu hiệu thường gặp nhất. Vì vậy, đây là dấu hiệu có giá trị gợi ý chẩn đoán polyp trực tràng. Máu phủ ngoài mặt phân không trộn lẫn với phân (phân có khuôn). Khi polyp trực tràng có cuống tương đối dài có thể bị sa ra ngoài hậu môn khi đi ngoài; nếu polyp nhỏ, ở thấp gần hậu môn có thể tự lên hoặc dùng tay đẩy lên, tuy vậy, đôi khi bị tắc nghẽn trong hậu môn.

Những polyp đơn độc có thể là những khối u hoàn toàn lành tính và tồn tại trong nhiều năm mà không ảnh hưởng gì đến sức khỏe. Trong trường hợp đó, bệnh nhân không hề biết mình mắc bệnh. Tuy nhiên, vẫn có tiềm ẩn nguy cơ trở thành ung thư đại trực tràng sau này nếu nó lớn dần lên (kích thước to dần lên, vượt trên 5mm). Một đặc điểm cần lưu ý là những polyp có chân rộng, không có cuống, càng có nhiều polyp, khả năng hóa ác tính càng cao hơn những polyp có chân nhỏ hay cuống dài. Trong trường hợp polyp trực tràng quá lớn, nhiều polyp hoặc có viêm loét bề mặt polyp, có thể gây đại tiện khó hoặc có máu trong phân hoặc máu có thể lẫn dịch nhầy và cảm giác đau buốt khi đi ngoài.

Polyp trực tràng thường được phát hiện khi kiểm tra nội soi đại tràng để tầm soát ung thư hoặc sau khi xét nghiệm phân thấy có máu ẩn. Chúng cũng có thể được phát hiện bằng phương pháp chụp đại tràng cản quang dù độ chuẩn xác không cao lắm.

Ngoài ra, nội soi là phương pháp tốt nhất để kiểm tra vì nó giúp bác sĩ quan sát được toàn bộ niêm mạc của đại tràng và cắt polyps nếu chúng bị phát hiện. Nội soi đại tràng còn là phương phps tốt nhất để theo dõi sự phát triển của các polyps. Một số kỹ thuatak mới để tầm soát và phát hiện polyps bao gồm: xét nghiệm phân tử gen, nội soi đại tràng ảo sử dụng công nghệ MSCT hoặc MRI.

Nguyên tắc điều trị

Việc phát hiện sớm và điều trị kịp thời, đặc biệt các trường hợp nhiều polyp hoặc polyp có kích thước lớn trên 5mm nên loại bỏ càng sớm càng tốt, giảm thiểu đáng kể nguy cơ polyp trở thành ung thư. Hiện nay chưa có thuốc đặc hiệu để điều trị, vì vậy, khi polyp có kích thước lớn hoặc nhiều polyp hoặc polyp có biến chứng, đặc biệt là loại chân rộng, không có cuống cần được loại bỏ càng sớm càng tốt bằng kỹ thuật mổ nội soi. Một số nhà chuyên môn có khuyến cáo rằng, nếu polyp tuyến, thường hay có tỉ lệ tái phát cao. Vì vậy, sau cắt polyp trực tràng khoảng 3 - 5 năm nên nội soi để kiểm tra lại.

Chế độ ăn giàu dinh dưỡng và ít chất béo, lành mạnh cho những NCT đang bị Polyp.

Lời khuyên của thầy thuốc

Khi có các triệu chứng như đã nêu ở trên, nhất là đi ngoài ra máu, người cao tuổi cần đến cơ sở y tế để được khám và xác định bệnh. Không nên chủ quan xem thường.

Cần có chế độ ăn hợp lý tránh ăn nhiều chất béo, thịt đỏ (thịt trâu, thịt bò, thịt chó) và trong các bữa ăn hàng ngày nên ăn nhiều hơn các loại rau, quả và ngũ cốc. Với người cao tuổi, tốt nhất là không uống rượu, bia, nhất là những người có sẵn bệnh huyết áp, tim mạch, bệnh đường tiêu hóa, đái tháo đường.